Gestalttherapie onderscheidt zich van andere benaderingen doordat ze uitgaat van de totaliteit van wat mensen beweegt. Ze beperkt zich niet tot het opsporen van een enkele oorzaak, maar betrekt het grote geheel van omgeving en omstandigheden in haar beschouwing. Dit grote geheel is voortdurend in beweging.
Leven is bewegen
Panta rhei - Alles is in beweging - is een uitspraak van de Griekse wijsgeer Heraclitus van Ephese, die leefde van 544 tot 484 voor Christus.
Leven is in beweging zijn: we ademen lucht in en uit, pompen bloed door ons lichaam en verteren ons eten. We zijn voortdurend aan verandering onderhevig: we groeien en worden ouder. Onze lichaamshouding en expressie drukken steeds iets anders uit. Onze gedachten, gevoelens en helderheid variëren van moment tot moment. De vervreemdende onbeweeglijkheid van mensen die zich als standbeeld opstellen laat zien hoezeer we op beweging zijn ingesteld. Zonder beweging is er geen contact.
Verstarring
De natuurlijke stroom van bewegen kan stagneren. Onze adem kan stokken. Psychisch kunnen we vast zitten in angst of depressie. Mislukkingen schakelen zich soms aaneen en onze stemming kan bevriezen tot een depressief nulpunt. In onze relatie kunnen ruzies en onbegrip zich eindeloos herhalen. Het contact met ons innerlijk en met de ander is verstoord.
Herstel
Gestalttherapie herstelt de natuurlijke stroom. Vaak ontvouwt zich een onverwacht nieuwe weg. Vanuit een depressie kan een rijke gevoelswereld zich openen. Angst kan zich omzetten in actie. Een zich herhalende ruzie kan leiden naar een verdiepende intimiteit. De weg van herstel brengt ons in contact met ons innerlijk. De beweging in de vorm van gevoelens en acties herstelt het contact met ons innerlijk en de ander.
Contact met ons innerlijk
De basis van de Gestaltbenadering ligt in de nauwgezette aandacht voor wat zich op het huidige moment, het hier en nu, aandient. We staan stil bij onze gedachten, lichaamssensaties en gevoelens. Door deze opmerkzaamheid worden verschillen tussen gedachten enerzijds en lichamelijke sensaties en gevoelens anderzijds duidelijk.
Bij problemen is er altijd een verschil tussen wat we denken dat er speelt en wat we eigenlijk ervaren. Vanuit een onrustige stemming kunnen kleine dingen ons snel irriteren. Zodra we echter onszelf van binnenuit ervaren kan een onderliggend verdriet bovenkomen. Op dezelfde wijze kunnen we vanuit een depressie gaan zien wat we graag willen maar niet durven. We kunnen ontdekken dat in onze angst een behoefte tot expressie verscholen ligt. Als een wens of behoefte zich vervolgens een uitweg zoekt, is de ontstane beweging als smeltwater dat zich vanuit de hoge bergen een weg naar beneden zoekt.
Contact met de ander
Veel van wat er in ons leeft aan gevoelens heeft direct te maken met de ander. We kunnen verliefd zijn of boos. We hebben steun en hulp nodig. We willen graag een reactie op wat we doen en vertellen. We voelen ons gezien als een ander op ons reageert. Bij de Gestaltbenadering staat dit contact centraal. In het contact met de ander ervaren we onszelf. In het contact tussen cliënt en therapeut manifesteert zich de kern van de problematiek. In het contact met de ander worden we onszelf.