Deze richting in de psychologie is geworteld in de existentiële filosofie. Sartre zei dat de mens veroordeeld is tot vrijheid. Dit betekent dat we er niet aan ontkomen keuzes te maken in ons leven. In de existentiële psychologie staan dan ook de eigen verantwoordelijkheid en keuzevrijheid centraal.
Soms hebben we het gevoel dat het ons tegenzit in het leven en geluk ons niet gegund is: we vinden geen baan, moeten te hard werken of vinden geen geschikte woonruimte. Soms lijken anderen zoals ouders, baas of partner ons dwars te zitten met oordelen, ontslag of ruzies. Hoe ons leven beïnvloed wordt door tegenslag, hangt af van hoe we ermee omgaan. Ontslag betekent voor sommigen een te nemen hindernis, voor anderen een langdurig rouwproces. De een ziet het als domme pech, de ander als een verdiepende levenservaring. We kiezen een houding om de tegenslag tegemoet te treden. Ook met keuzes voor beroep, partner en idealen bepalen we in belangrijke mate ons leven. We geven ons leven vorm door de keuzes die we maken.
De existentiële benadering brengt ons in contact met deze keuzevrijheid. Onder ogen zien dat we volledig vrij zijn om te kiezen kan beangstigend zijn, maar geeft tegelijkertijd de mogelijkheid ons leven ter hand te nemen.